Πρώτες βοήθειες Νο4

Εγκαύματα
Πρώτες βοήθειες
Αφαιρέστε τις ζώνες, τα εφαρμοστά ρούχα και τα σφιχτά κοσμήματα. Δροσίστε και ξεπλύνετε το καμένο μέρος με νερό ή με υγρές κομπρέσες, οι οποίες έχουν εμποτιστεί σε φυσιολογικό ορό για δέκα λεπτά τουλάχιστον. Επαναλάβετε τις κομπρέσες, εάν ο πόνος επανέλθει. Απαιτείται προσοχή, εφόσον υπάρχει πρόβλημα αναπνοής. Βάλτε αυτόν που φέρει το έγκαυμα σε ήσυχο μέρος, χωρίς πολύ φως. Σκεπάστε τον με ένα δροσερό σεντόνι. Μην απομακρύνετε με βίαιο τρόπο καμένα και κολλημένα ρούχα από το έγκαυμα. Αφήστε τα όπως είναι. Μη δώσετε φαγητό σε αυτόν που έχει το έγκαυμα. Μη χρησιμοποιείτε πάγο ή άλλα γιατροσόφια. Μην αγγίζετε το έγκαυμα με γυμνά χέρια. Εάν το έγκαυμα είναι στο στόμα, να είστε προσεκτικοί, γιατί ενδέχεται να δημιουργηθεί πρήξιμο, το οποίο μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια. Χαλαρώστε γρήγορα τα ρούχα γύρω από το λαιμό. Δώστε σε αυτόν που φέρει το έγκαυμα μικρές ποσότητες νερού με το κουτάλι αρκετές φορές. Σημειώστε με ακρίβεια το χρόνο του ατυχήματος. Καλέστε ασθενοφόρο. Στην επιφάνεια του εγκαύματος δεν πρέπει να χρησιμοποιείται καμία αλοιφή ή διάλυμα, εκτός από αυτά που έχουν αντισηπτικές ιδιότητες. Επίσης, δεν πρέπει να αφαιρούνται οι φυσαλίδες ούτε να βρέχεται με ακάθαρτο νερό πολλή ώρα.

Χημικά εγκαύματα
Τα χημικά εγκαύματα προκαλούνται όταν το δέρμα έχει έλθει σε επαφή με:
• Ισχυρά οξέα
• Αλκάλεα
• Αλλες τοξικές διαβρωτικές ουσίες
Όσο η ουσία παραμένει σε επαφή με το δέρμα τόσο επεκτείνεται το έγκαυμα. Οι ατμοί μιας χημικής ουσίας προκαλούν συνήθως βλάβες στην αναπνευστική οδό και στα μάτια. Τα χημικά εγκαύματα προκαλούνται συνήθως:
• Μέσα στο σπίτι σε μικρά παιδιά
• Σε εργοστάσια ή χώρους εργασίας που παράγουν ή χρησιμοποιούν τέτοιες ουσίες
• Σε πολεμικές επιχειρήσεις, με τη χρήση χημικών όπλων.
Οι πρώτες βοήθειες
στα χημικά εγκαύματα περιλαμβάνουν βασικά την απομάκρυνση της χημικής ουσίας από το δέρμα και τις περισσότερες φορές αυτό γίνεται ρίχνοντας άφθονο νερό στο σώμα του αρρώστου, ενώ ταυτόχρονα αφαιρούνται τα ρούχα του. Μολονότι πολλές χημικές ουσίες μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό και δερματίτιδα, όταν έλθουν σε επαφή με το δέρμα, άλλες μπορεί να προκαλέσουν έγκαυμα που δεν διαφέρει σε τίποτα από το έγκαυμα που προκαλεί μια πηγή θερμότητας. Συνήθως, στο σπίτι πιο επικίνδυνα είναι τα υγρά καθαρισμού και τα υγρά μπαταρίας αυτοκινήτου, και πρέπει να τα έχετε πάντοτε σε μέρος που τα παιδιά δεν μπορούν να πλησιάσουν εύκολα. Πρέπει να θυμάστε ότι η χημική ουσία, όσο περισσότερο παραμένει σε επαφή με το δέρμα τόσο περισσότερη ζημιά προκαλεί. Είναι λοιπόν σημαντικό να προσπαθήσετε να ξεπλύνετε την περιοχή του εγκαύματος με άφθονο και δροσερό νερό όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα, ακόμη και όταν έχουν απομακρυνθεί και τα τελευταία εμφανή υπολείμματα της χημικής ουσίας. Έτσι, απομακρύνονται οι ποσότητες της χημικής ουσίας που έχουν παραμείνει και αποφεύγεται η παραπέρα καταστροφή των υγιών ιστών.
• Μην πιάνετε με γυμνά χέρια το δέρμα ή τα ρούχα του ασθενούς.
• Προσπαθήστε να μην τρίβετε την περιοχή του εγκαύματος, γιατί το τρίψιμο συντελεί στη μεγαλύτερη διείσδυση της χημικής ουσίας στο δέρμα και επιδεινώνει το έγκαυμα.
• Αφαιρέστε επίσης πολύ προσεκτικά τα ρούχα που έχουν διαποτιστεί με τη χημική ουσία, που μπορεί να είναι είτε σκόνη είτε υγρό, γιατί μπορεί να προσβάλει σταδιακά το δέρμα.
• Αν τα ρούχα έχουν κολλήσει στο δέρμα, μην τα απομακρύνετε βίαια, αλλά κόψτε τα γύρω γύρω με ένα καθαρό ψαλίδι.
• Χρειάζεται προσοχή, όταν δίνετε τις πρώτες βοήθειες σε άτομο που έχει πάθει χημικό έγκαυμα, προκειμένου να αποφύγετε την εισπνοή των ατμών της ουσίας, που μπορεί να είναι και άοσμη. o Ανοίξτε όλα τα παράθυρα, αν βρίσκεστε σε κλειστό χώρο ή μεταφέρετε τον πάσχοντα στην ύπαιθρο.
• Προσπαθήστε να μάθετε ακριβώς τη χημική σύσταση της ουσίας που προκάλεσε το έγκαυμα. Αν έχουν προσβληθεί τα μάτια ή αν ο πάσχων έχει δύσπνοια και βήχει έντονα ή αν το έγκαυμα είναι σε μεγάλη έκταση, αφού βάλετε στην πάσχουσα περιοχή υγρά επιθέματα (κομπρέσες), μεταφέρετε τον ασθενή στο νοσοκομείο.
Όταν γίνεται καταιονισμός νερού δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κάποιος σωλήνας με μεγάλη πίεση νερού, γιατί μπορεί να προκαλέσει επιπρόσθετο τραυματισμό του δέρματος. Οι στερεές χημικές ουσίες πρέπει να απομακρύνονται από το δέρμα προτού γίνει καταιονισμός με νερό, γιατί πολλές από αυτές ενεργοποιούνται όταν αναμειχθούν με νερό. Η ρίψη νερού πρέπει να συνεχίζεται επί δέκα λεπτά τουλάχιστον, έστω και αν έχει σταματήσει ο πόνος. Υπάρχουν ουσίες που συνεχίζουν να δρουν και αφού σταματήσει ο πόνος. Μετά την παροχή πρώτων βοηθειών σκεπάζεται η επιφάνεια του εγκαύματος με ένα αποστειρωμένο ή έστω καθαρό σεντόνι και ο άρρωστος μεταφέρεται στο νοσοκομείο. Τα χημικά εγκαύματα από ισχυρές βάσεις (αλκάλαια), όπως το υδροξείδιο του νατρίου ή του καλίου, είναι πολύ σοβαρότερα από εκείνα που προκαλούν τα ισχυρά οξέα, επειδή οι βάσεις εισχωρούν βαθύτερα στο δέρμα. Ο ασβέστης σε στερεή μορφή πρέπει να απομακρύνεται προτού ρίξουμε νερό στην περιοχή και η φαινόλη πρέπει να απομακρύνεται με νερό, αλλά είναι απαραίτητη η χρήση και πολυεθυλενικής ή προπυλενικής γλυκόζης για την πλύση του δέρματος, που διαλύει τη φαινόλη. Οι βλάβες από εισπνοή χημικών ουσιών προκαλούν αναπνευστικές δυσχέρειες (δύσπνοια) ακόμη και πολύ αργότερα από την εισπνοή τους. Ιδιαίτερα επικίνδυνες βλάβες μπορεί να προκληθούν από το μονοξείδιο του άνθρακα, το οποίο είναι πιο επικίνδυνο από τον καπνό, γιατί είναι άοσμο και άγευστο αέριο και έτσι τα θύματα δεν αντιλαμβάνονται ότι το εισπνέουν. Είναι ένα θανατηφόρο δηλητήριο, το οποίο παράγεται από ορισμένα είδη φωτιάς. Η χορήγηση οξυγόνου πρέπει να γίνεται με μάσκες μη επανεισπνοής, ώστε να μην επανεισπνέεται το μονοξείδιο του άνθρακα και ο ανανήπτης να είναι έτοιμος για την εφαρμογή καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης. Τα μάτια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην έκθεση χημικών ουσιών, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε τύφλωση.

Εγκαύματα από ακτινοβολία
Τα εγκαύματα από ακτινοβολία προκαλούνται από την ιονίζουσα ακτινοβολία, η οποία παράγεται μαζί με θερμότητα στις συνεχείς ατομικές εκρήξεις που γίνονται στον ήλιο, και από το θερμικό κύμα που παράγεται από μία πυρηνική έκρηξη. Η ιονίζουσα ακτινοβολία μπορεί να περάσει μέσω του προστατευτικού στρώματος που δημιουργεί το όζον της ατμόσφαιρας και να προκαλέσει έγκαυμα, το οποίο συνήθως δεν είναι σοβαρό, γιατί η μελανίνη του δέρματος προστατεύει έως κάποιο βαθμό το δέρμα.
Τα ηλιακά εγκαύματα μοιάζουν με τα θερμικά. Τα πυρηνικά εγκαύματα από τη θερμότητα που παράγεται στην ατομική έκρηξη εξαρτώνται από την απόσταση στην οποία βρίσκεται το θύμα. Ατομα που βρίσκονται σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων θα υποστούν θερμικά εγκαύματα του δέρματος και σοβαρές εσωτερικές βλάβες από την ιονίζουσα ακτινοβολία. Σε μεγαλύτερη απόσταση δεν παθαίνουν θερμικά εγκαύματα, αλλά η ακτινοβολία προκαλεί βλάβες των βαθύτερων ιστών. Τα εγκαύματα από ιονίζουσα ακτινοβολία αντιμετωπίζονται εύκολα με την κατάλληλη προφύλαξη και τη χρησιμοποίηση ειδικών αντηλιακών φαρμάκων.

Ηλεκτρικά εγκαύματα
Χρειάζεται εφαρμογή καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης και σε δεύτερο χρόνο αντιμετώπιση των άλλων κακώσεων.
Εγκαύματα μπορεί να προκληθούν από την επαφή του δέρματος με ηλεκτρικό ρεύμα χαμηλής ή υψηλής τάσης. Το οικιακό ηλεκτρικό ρεύμα προξενεί σοβαρά εγκαύματα, όπως και το ρεύμα υψηλής τάσης, όταν υπάρξει απευθείας επαφή με ηλεκτροφόρα καλώδια. Επιφέρει, επίσης, τοπικές βλάβες στους ιστούς -μικρότερες στο σημείο επαφής και πιο εκτεταμένες στα βαθύτερα στρώματα-, ενώ μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανακοπή, η οποία επιτείνει τις βλάβες των ιστών. Υπάρχουν πάντοτε ένα έγκαυμα στο σημείο εισόδου του ηλεκτρικού ρεύματος και μεγαλύτερες βλάβες στα βαθύτερα στρώματα, οι οποίες σε υψηλή τάση μπορεί να περιλαμβάνουν καταστροφή δέρματος και μυών σε βαθμό που να επιβάλλεται ακόμη και ο ακρωτηριασμός του σκέλους.
Το ηλεκτρικό ρεύμα υψηλής τάσης μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανακοπή και πολλαπλές κακώσεις από την πτώση του αρρώστου. Σε αυτή την περίπτωση, χρειάζεται εφαρμογή καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης και σε δεύτερο χρόνο αντιμετώπιση των άλλων κακώσεων. Κάθε καλώδιο πρέπει να θεωρείται ηλεκτροφόρο, ακόμα και αν έχει διακοπεί το ηλεκτρικό ρεύμα, η ισχύς του οποίου κυμαίνεται από 115-50.000W. Οι τηλεφωνικές γραμμές έχουν πολύ μικρότερη τάση, η οποία ωστόσο, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανακοπή. Όταν ένα ηλεκτροφόρο καλώδιο πέσει πάνω σε ένα αυτοκίνητο, οι επιβάτες είναι ασφαλείς εφόσον παραμένουν στο αυτοκίνητο, γιατί οι ελαστικοί τροχοί τους απομονώνουν. Κάθε υλικό, π.χ., οι ελαστικοί τροχοί, που εμποδίζουν το κύκλωμα να κλείσει, θεωρείται μονωτής, ενώ κάθε υλικό που επιτρέπει στο ρεύμα να περάσει θεωρείται αγωγός. Το ανθρώπινο σώμα, το νερό και τα περισσότερα μεταλλικά αντικείμενα είναι αγωγοί του ηλεκτρισμού. Πάντως, για να προκληθούν οι βλάβες, πρέπει το σώμα να συμπληρώσει το κύκλωμα ανάμεσα στην πηγή του ηλεκτρισμού και το έδαφος. Τα περισσότερα ηλεκτρικά εγκαύματα στο σπίτι προκαλούνται από χαλασμένες ηλεκτρικές συσκευές, ενώ έξω από το σπίτι από υπόγεια καλώδια σε εργάτες που κάνουν εκσκαφές.
Ηλεκτροπληξία
Η ηλεκτροπληξία είναι μία σύνθετη παθολογική κατάσταση που προκαλείται από τη διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος στο σώμα. Η ροή του ηλεκτρικού ρεύματος προϋποθέτει μια διαφορά δυναμικού (τάση) στα άκρα ενός κλειστού κυκλώματος. Η ένταση αυτού του ρεύματος είναι ανάλογη της τάσης και αντιστρόφως ανάλογη της αντίστασης που υπάρχει στο κύκλωμα (Νόμος του Οhm). Η φύση και η βαρύτητα των ηλεκτρικών κακώσεων εξαρτάται από:
• Την τάση του ηλεκτρικού ρεύματος. Όσο μεγαλύτερη είναι τόσο πιο σοβαρή είναι η βλάβη των ιστών. Η καλή γείωση ελαττώνει την τάση του ρεύματος που περνά από το ανθρώπινο σώμα.
• Τη φύση του ηλεκτρικού ρεύματος. Το συνεχές ρεύμα είναι λιγότερο επικίνδυνο από το εναλλασσόμενο, αλλά προκαλεί βαρύτερα εγκαύματα.
• Την αγωγιμότητα των ιστών, η οποία είναι ανάλογη της περιεκτικότητάς τους σε νερό. Η αγωγιμότητα ελαττώνεται σε φθίνουσα πορεία στα νεύρα, στο αίμα, στους ιστούς, στους μύες, στο δέρμα, στους τένοντες, στο λίπος και στα οστά. Όσο μεγαλύτερη είναι η αντίσταση του δέρματος τόσο μεγαλύτερο είναι το έγκαυμα. Το βρεγμένο δέρμα έχει καλύτερη αγωγιμότητα από το ξηρό.
• Το δρόμο που ακολούθησε το ρεύμα και τα όργανα που πέρασε, π.χ., καρδιά, εγκέφαλο κ.τ.λ.
• Τη διάρκεια της επαφής, που ανάλογα τη βλάβη μπορεί να μοιάζει με τραύμα από πυροβόλο όπλο, με οπή εισόδου και εξόδου, με εγκαύματα από βολταϊκό τόξο όπου αναπτύσσεται θερμοκρασία μέχρι 2.500 βαθμών και με εγκαύματα από ανάφλεξη ρούχων του θύματος.
Η ηλεκτροπληξία συνήθως προκαλεί στο θύμα:
• Κώμα
• Απνοια
• Καρδιοαγγειακή καταπληξία λόγω κοιλιακής μαρμαρυγής ή καρδιακής ανακοπής
Αν ζήσει ο άρρωστος:
• Είναι επιθετικός
• Παρουσιάζει σπασμούς
• Δεν προσανατολίζεται στο χρόνο και τον τόπο
Συνηθισμένα είναι:
• Τα κατάγματα των οστών
• Τα εξαρθρήματα των αρθρώσεων
• Οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού.
Υπάρχει μεγάλο οίδημα των ιστών, αιμορραγίες, οξεία νεφρική ανεπάρκεια, παραλυτικός ειλεός και στηθάγχη. Η ζωή του αρρώστου κινδυνεύει μεγάλο χρονικό διάστημα και η μεγάλη υποκαλιαιμία, που εμφανίζεται μεταξύ δεύτερης και τέταρτης εβδομάδας μετά το ατύχημα, προκαλεί αρρυθμίες και καρδιακή ανακοπή. Η πρώτη και η βασικότερη ενέργειά μας είναι η απομάκρυνση του θύματος από το ηλεκτροφόρο καλώδιο. Αυτό απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, γιατί εγκυμονεί ο κίνδυνος ηλεκτροπληξίας του ανανήπτη. Ας θυμηθούμε ότι και η προσβολή από κεραυνό, όσο σπάνια και αν είναι, είναι μία μορφή ηλεκτροπληξίας και έχει την ίδια αντιμετώπιση ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης του ασθενή. Μετακινήστε τον πάσχοντα με προσοχή και μόνο εάν έχει χάσει τις αισθήσεις του. Οι βλάβες του δέρματος, όταν πάθουμε ηλεκτροπληξία, οφείλονται στη διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος. Η βαρύτητα των βλαβών ποικίλλει ανάλογα με το χρόνο επαφής, την τάση και την ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος. Εκτός από το δέρμα, στο οποίο διακρίνουμε πύλη εισόδου και εξόδου, ενδέχεται να προσβληθεί και η καρδιά και να συμβεί καρδιακή ανακοπή που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.
Σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής εφαρμόζεται άμεσα η καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση.
Οι πρώτες βοήθειες παρέχονται στο θύμα αφού βεβαιωθούμε ότι έχει διακοπεί η τάση του ρεύματος στο καλώδιο που βρίσκεται ακόμη σε επαφή με τον άρρωστο. Στον τόπο του ατυχήματος, τα εγκαύματα από ηλεκτρισμό αντιμετωπίζονται όπως και τα θερμικά, ενώ σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής εφαρμόζεται άμεσα η καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση. Ακολουθεί η γρήγορη μεταφορά του θύματος στο νοσοκομείο, αφού ακινητοποιηθούν ενδεχόμενα κατάγματα, κυρίως της σπονδυλικής στήλης. Οι βλάβες από κεραυνούς αποτελούν έναν ιδιαίτερο τύπο ηλεκτρικού εγκαύματος και προκαλούνται από ηλεκτρικό ρεύμα χιλιάδων volt, που διαρκεί όμως ελάχιστα κλάσματα του δευτερολέπτου. Όταν χτυπήσει ο κεραυνός, διέρχεται από το ανθρώπινο σώμα ρεύμα πολύ υψηλής τάσης και έτσι προκαλείται ένα μικρό έγκαυμα στην επιφάνεια του δέρματος χωρίς μεγάλες βλάβες στους βαθύτερους ιστούς, στο νευρικό σύστημα και την καρδιά. Ο κεραυνός προκαλεί αιμωδίες (μουδιάσματα), ελαφρύ πόνο, μερική ή ολική τύφλωση, απώλεια της ακοής, αδυναμία ομιλίας και μπορεί να αφήσει το θύμα αναίσθητο για ελάχιστο χρονικό διάστημα. Οι διαταραχές από την καρδιά είναι πιο επικίνδυνες και περιλαμβάνουν από απλές διαταραχές του ρυθμού μέχρι κοιλιακό ινιδισμό και καρδιακή ανακοπή. Ωστόσο, τέτοιοι άρρωστοι μπορεί να ανανήψουν, εφόσον εφαρμοστούν επειγόντως τα μέτρα της καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει κίνδυνος από την επαφή μας με τον άρρωστο. Οι μυοσκελετικές βλάβες, κυρίως τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, αντιμετωπίζονται ανάλογα σε δεύτερο χρόνο.
• Διακόπτουμε την παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος.
• Απομακρύνουμε το θύμα, χρησιμοποιώντας κάποιο μονωτικό υλικό (ξύλο, γυαλί, λάστιχο κ.λπ.).
• Προσέχουμε επίσης το υλικό αυτό να είναι στεγνό, γιατί το νερό επιτρέπει τη δίοδο του ηλεκτρικού ρεύματος και κινδυνεύουμε από ηλεκτροπληξία.
• Απαγορεύεται να πιάνουμε το θύμα με γυμνά χέρια.
• Απαγορεύεται να πατάμε σε νερά.
• Προσέχουμε να πατάμε σε μονωτικό υλικό και στην ανάγκη χρησιμοποιούμε ένα στεγνό κομμάτι χαρτί ή πλαστικό, γυαλί ή νάιλον.
Αν το θύμα έχει χάσει τις αισθήσεις του, χαλαρώνουμε τα ρούχα του και κάνουμε αναζωογόνηση (τεχνητή αναπνοή και μαλάξεις της καρδιάς). Αν δεν ψηλαφάται ο σφυγμός, προχωρούμε σε καρδιακές μαλάξεις και τεχνητή αναπνοή. Καλύπτουμε, αν είναι δυνατόν, με βρεγμένες κομπρέσες τα σημεία εισόδου και εξόδου του ηλεκτρικού ρεύματος. Καλούμε ασθενοφόρο για έγκαιρη μεταφορά στο νοσοκομείο.

Πρώτες βοήθειες σε τραυματία
- Καλός καθαρισμός του τραύματος με αφαίρεση ξένων σωμάτων και τμημάτων νεκρωμένων ιστών.
- Πλύσιμο με άφθονο οξυζενέ.
- Ύποπτα-ρυπαρά τραύματα, από όπλο ή δήγματα ζώων, αφήνονται όσο είναι δυνατόν ανοιχτά.
- Αντιτετανικός ορός ανθρώπινος εφόσον ο ασθενής δεν καλύπτεται πλήρως με αντιτετανικό εμβολιασμό. Η δόση που συνιστάται είναι 250 μονάδες ή 2,5 μονάδες κατά κιλό βάρους σώματος. Διπλή δόση συνιστάται όταν πιθανολογείται μόλυνση από μικρόβιο τετάνου, όταν γίνεται καθυστερημένη περιποίηση του τραύματος και όταν το άτομο έχει βάρος πάνω από 90 κιλά.
- Εάν δεν έχει προηγηθεί εμβολιασμός ή αυτός είναι ατελής, τότε γίνεται συγχρόνως εμβολιασμός με διαφορετική σύριγγα σε διαφορετικό σημείο του σώματος κατά το γνωστό σχήμα (ορός και εμβόλιο).
- Εάν έχει προηγηθεί πλήρης εμβολιασμός αλλά το τραύμα είναι ανώμαλο, ρυπαρό και ύποπτο, γίνεται αναμνηστική δόση, εφόσον πέρασε πενταετία από την τελευταία δόση.
Τέλος, χορηγούνται συμπληρωματικά αντιβιοτικά.
Συμπερασματικά πρέπει να τονίσουμε ότι είναι κρίμα και άδικο να χάνονται ή να ταλαιπωρούνται άνθρωποι από τέτανο, αφού υπάρχει τόσο απλός τρόπος να αντιμετωπιστεί η αρρώστια, μολονότι υπάρχει το μικρόβιο (το οποίο βέβαια μπορούμε να αποφύγουμε με τη σχολαστική καθαριότητα και την αποστείρωση των διαφόρων ιατρικών εργαλείων).
Είναι απαραίτητος ο καλός καθαρισμός του τραύματος με αφαίρεση ξένων σωμάτων και τμημάτων νεκρωμένων ιστών.

Τραύματα προσώπου
Οι κακώσεις αυτές είναι πολύ συχνές, επειδή αυξήθηκε η συχνότητα των τροχαίων ατυχημάτων.
Γενικές αρχές στη φροντίδα των τραυμάτων του προσώπου
• Προφύλαξη από τη λοίμωξη και τον τέτανο (εμβολιασμός).
• Καθαρισμός προσώπου με άφθονο, αποστειρωμένο φυσιολογικό ορό και προετοιμασία του τραύματος με αντισηπτικό διάλυμα.
• Οι τρίχες του προσώπου ή της κεφαλής γύρω από το τραύμα ξυρίζονται (όχι όμως τα φρύδια).
• Δημιουργία καθαρού χειρουργικού πεδίου.
• Τα ξένα σώματα και οι νεκρωμένοι ιστοί αφαιρούνται.
• Εφαρμογή πιεστικής επίδεσης μετά τη συρραφή τους.

Θλαστικό τραύμα χειλιών
Η αιμορραγία στο εσωτερικό του στόματος από σπασμένα δόντια και τραύματα στη γλώσσα πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά, κυρίως όταν ο άρρωστος είναι αναίσθητος.
Σε αυτό το τραύμα συρράπτουμε με λεπτό νάιλον ράμμα, το οποίο αφαιρείται έπειτα από τέσσερις ημέρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μικρά τραύματα στη γλώσσα επουλώνονται γενικά χωρίς συρραφή. Σε μεγαλύτερα απαιτείται προσεκτική και ανατομικά σωστή συμπλησίαση με χρήση ραμμάτων που απορροφώνται. Παράλληλα, η πλύση του στόματος με οξυγονούχο νερό εμποδίζει το σχηματισμό εφελκίδων και πυωδών συλλογών. Η αιμορραγία στο εσωτερικό του στόματος από σπασμένα δόντια και τραύματα στη γλώσσα πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά, κυρίως όταν ο άρρωστος είναι αναίσθητος. Επίσης, επιβάλλεται να ελέγχεται αν υπάρχει κάκωση της σπονδυλικής στήλης, οπότε θα πρέπει να αποφεύγονται οι χειρισμοί για τη διάνοιξη των αεροφόρων οδών πριν ακινητοποιηθεί ο αυχένας.
Θλαστικά τραύματα βλεφάρων
Η επανόρθωση τέτοιων τραυμάτων σε ευθεία γραμμή επιφέρει εισολκή της ουλής και κακό αισθητικό αποτέλεσμα. Έτσι, κατά τη συμπλησίαση των χειλέων του τραύματος λαμβάνεται υπόψη η φαιά γραμμή (δηλαδή το όριο των βλεφαρίδων), που αποκαθίσταται πρώτη. Αν αυτή δεν ευθυγραμμιστεί με ακρίβεια, θα δημιουργηθεί εντομή στο βλέφαρο.
Θλαστικό τραύμα μετώπου
Απαιτούνται επιμελημένος καθαρισμός και συρραφή. Στα πολύ μικρά τραύματα αρκούν η συμπλησίαση και η εφαρμογή αυτοκόλλητων ταινιών. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται, εάν υπάρχει κάταγμα του κρανίου. Αν υποπτευόμαστε κάτι τέτοιο, προσφεύγουμε στο νοσοκομείο για διενέργεια ακτινογραφικού έλεγχου.


Ξένα σώματα προσώπου
Πρέπει να αφαιρούνται άμεσα, διαφορετικά προκαλούν εξογκώματα και μόνιμη χρώση του δέρματος.
Τέτοια μπορεί να είναι μικρές πέτρες, ρινίσματα, σκάγια κ.ά. Πρέπει να αποσπώνται άμεσα, διαφορετικά προκαλούν εξογκώματα και μόνιμη χρώση του δέρματος. Για ξένα σώματα που βρίσκονται βαθιά απαιτούνται ειδικά εργαλεία, προκειμένου να αφαιρεθούν.



Κατάγματα ρινός
Προκαλούνται συνήθως στη διάρκεια βιαιοπραγιών, πτώσεων στο έδαφος ή τροχαίων ατυχημάτων. Το κάταγμα αποκαλύπτεται μάλλον εύκολα από την σημειολογία που δίνει. Έτσι, υπάρχει συνήθως:
• ρινορραγία o παραμόρφωση της μύτης
• οίδημα του ρινικού διαφράγματος που μετατοπίζεται στο ένα πλάγιο και ευαισθησία με πόνο.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην αντιμετώπιση του εξαρθρήματος του χόνδρου του ρινικού διαφράγματος, λόγω της συχνής δημιουργίας αιματώματος γύρω από το χόνδρο.
Η επιβεβαίωση γίνεται με ακτινογραφικό έλεγχο. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την εκ των έσω, από τους ρώθωνες, επαναφορά των παρεκτοπισμένων ρινικών οστών στην ανατομικά ορθή θέση τους και τον έλεγχο της αιμορραγίας με πωματισμό. Στα ρινικά κατάγματα χωρίς παρεκτόπιση δε χρειάζεται ειδική θεραπεία διότι δεν αποφράσσεται η αεροφόρος οδός. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην αντιμετώπιση του εξαρθήματος του χόνδρου του ρινικού διαφράγματος, λόγω της συχνής δημιουργίας αιματώματος γύρω από το χόνδρο. Για το αιμάτωμα διενεργείται διάνοιξη και παροχέτευση. Σε περιπτώσεις αποσπαστικών τραυμάτων του προσώπου τοποθετείται ο κρημνός στην κοίτη του και εφαρμόζεται πιεστική επίδεση. Οι κακώσεις των μαλακών μορίων της μύτης προκαλούνται συνήθως από αμβλύ όργανο και έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλη ρινορραγία, η οποία τις περισσότερες φορές σταματά με την τοποθέτηση πάγου στη ρίζα της μύτης ή πιέζοντας τα ρουθούνια μεταξύ τους ή όταν με ένα τολύπιο πιέζουμε ανάμεσα στο άνω χείλος και τα δόντια της άνω οδοντοστοιχίας, όπου βρίσκονται τα αγγεία που αιματώνουν τη μύτη. Τα αντικείμενα που εισπνέονται ή εισχωρούν στη μύτη προκαλούν πόνο και αιμορραγία αλλά όχι πλήρη απόφραξη των αεροφόρων οδών, γι' αυτό αφαιρούνται στο νοσοκομείο και όχι στον τόπο του ατυχήματος. Τα κατάγματα του προσώπου αφορούν συνήθως στα ρινικά οστά, στον οφθαλμικό κόγχο και στην άνω και κάτω γνάθο. Προκαλούνται έπειτα από πρόσκρουση σε αμβλύ αντικείμενο. Στις κακώσεις αυτές ελλοχεύει ο κίνδυνος της απόφραξης των αναπνευστικών οδών από τις παραμορφώσεις που παρουσιάζονται.
Τα συμπτώματα των καταγμάτων του προσώπου είναι κυρίως:
• ο πόνος,
• το οίδημα,
• οι παρασχίδες οστών,
• η αιμορραγία,
• η αδυναμία ομιλίας ή κατάποσης
Η παροχή πρώτων βοηθειών περιλαμβάνει σχεδόν αποκλειστικά την απελευθέρωση των αναπνευστικών οδών και τη μεταφορά στο νοσοκομείο.
Οι πρώτες βοήθειες περιλαμβάνουν τη διάνοιξη και τη διατήρηση των αναπνευστικών οδών, την ακινητοποίηση του αυχένα και τον έλεγχο της αιμορραγίας.